КОНСТИТУТСИЯИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН – ҲУҶҶАТИ ТАҚДИРСОЗИ МИЛЛАТ

 Ҳар миллатро санаде ҳаст, ки сарнавишти ӯро муайян месозад, пояи давлатдорӣ ва сутуни истиқлолияти ӯст. Барои миллати тоҷик чунин санад Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Ин ҳуҷҷати муқаддас на танҳо қонуни асосии давлат, балки рамзи ваҳдат, адолат ва ҳимояи ҳуқуқи ҳар як шаҳрванди кишвар аст.

 Дар рӯзи таърихии 6-уми ноябри соли 1994, пас аз як давраи душвору пурталотум, мардуми тоҷик ба воситаи раъйпурсии умумихалқӣ нахустин Конститутсияи давлати соҳибистиқлоли худро қабул карданд. Аз ҳамон рӯз то имрӯз, ҳар 6-уми ноябр дар Тоҷикистони азиз ҳамчун Рӯзи Конститутсия бо ифтихору эҳтиром ҷашн гирифта мешавад.
Солҳои аввали истиқлолияти давлатии Тоҷикистон барои миллати мо солҳои санҷишу имтиҳон буданд. Ҷанги шаҳрвандӣ, ноустувории сиёсӣ ва иқтисодӣ, набудани заминаи мустаҳками ҳуқуқӣ — ҳамаи ин таҳдид мекард, ки давлатдории ҷавони тоҷикон поянда намонад.
Дар чунин шароити мушкил, иродаи қавии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва ҳимояту пуштибонии мардум имкон дод, ки Тоҷикистон соҳиби Конститутсияи нав ва давлати ҳуқуқбунёд гардад.

Конститутсия бо овози аксарияти шаҳрвандон қабул шуд ва ба давлат ва ҷомеа самти нав, самти сулҳ, ваҳдат ва пешрафт дод. Аз ҳамон рӯз Тоҷикистон ба давраи нави таърих давраи сохтмони давлати демократӣ ва ҳуқуқӣ ворид гардид.
Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 10 боб ва 100 модда иборат буда, тамоми ҷанбаҳои ҳаёти сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоии давлатро фаро мегирад. Он шакли идораи давлат, сохтори ҳокимият, ҳуқуқ ва уҳдадориҳои шаҳрвандон, принсипҳои сиёсати дохилӣ ва хориҷиро муайян менамояд.

Дар Конститутсия гуфта мешавад, ки Тоҷикистон давлати демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва ягона мебошад. Ҳокимият ба халқ тааллуқ дорад ва мардум онро бевосита ё тавассути намояндагони худ амалӣ месозанд. Ин нукта нишон медиҳад, ки ҳокимияти давлатӣ бар пояи иродаи мардум қарор дорад. Конститутсия на танҳо барои давлат, балки барои ҳар як инсон сарчашмаи озодӣ ва адолат аст. Ҳар як шаҳрванди Тоҷикистон, новобаста аз нажод, забон, дин, ҷинс ё мавқеи иҷтимоӣ, дар назди қонун баробар аст.

Ин ҳуҷҷати муқаддас кафолат медиҳад, ки ҳуқуқи инсон, озодии виҷдон, ҳуқуқи сухан, озодии матбуот, ҳуқуқ ба таҳсил, саломатӣ ва зиндагии шоиста аз ҷониби давлат ҳифз карда мешаванд.
Чунон ки Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид мекунанд:

«Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон на танҳо қонуни асосӣ, балки эъломияи озодиву баробарии шаҳрвандони кишвар аст».
Бояд иқрор кард, ки Конститутсияи Тоҷикистон зери роҳбарии хирадмандонаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пурра ба як дастоварди воқеан миллӣ табдил ёфт.

Таҳти роҳбарии оқилонаи ӯ, Конститутсия аз як ҳуҷҷати ҳуқуқӣ ба як рамзи ваҳдати миллӣ ва давлатдории муосир табдил ёфт. Тағйиру иловаҳои солҳои 1999, 2003 ва 2016 далели инанд, ки ҷомеаи тоҷик мутобиқ бо замон пеш меравад ва арзишҳои миллӣ дар заминаи адолати иҷтимоӣ таҳким меёбанд.

Маҳз дар натиҷаи ҳамин ислоҳот низоми устувори ҳокимият, ҳуқуқи бештар барои шаҳрвандон ва кафолати волоияти қонун таъмин гардид.
Солҳои ҷанги шаҳрвандӣ нишон доданд, ки бе ваҳдат ва адолат на давлат мемонад ва на миллат.
Конститутсия ҳамчун санади воло, мардумро гирди ҳам овард, заминаи сулҳи миллӣ ва оромии ҷомеаро гузошт.
Он на танҳо ҳуҷҷати сиёсӣ, балки оини зиндагии осоишта ва рамзи эҳёи давлатдории тоҷикон гардид.

Саҳми Конститутсия дар расидан ба ваҳдати миллӣ бениҳоят бузург аст. Бе он имкон надошт сулҳи пойдор ва оромии имрӯзаро дошта бошем. Бо гузашти вақт, ҷомеа ва муносибатҳои ҳуқуқӣ тағйир меёбанд. Аз ин рӯ, ба Конститутсия чанд маротиба илова ва тағйир ворид карда шуд. Тағйироти солҳои 1999, 2003 ва 2016 пеш аз ҳама ба таҳкими пояҳои давлатдорӣ, вусъати ҳуқуқи инсон ва тақвияти волоияти қонун равона гардидаанд.

Маҳз бо шарофати ин ислоҳот, Тоҷикистон тавонист низоми устувори сиёсӣ, иқтисодии бозориро инкишоф дода, дар арсаи байналмилалӣ мавқеи худро мустаҳкам намояд.

Имрӯз ҷавонон насли бунёдгари давлати соҳибистиқлоланд. Барои онҳо донистани Конститутсия вазифаи муқаддас аст.
Дар суханони Пешвои миллат борҳо таъкид шудааст, ки «ҳар ҷавон бояд Конститутсияро чун китоби зиндагӣ ва роҳи саодати худ бидонад»

Омӯзиши Конститутсия дар мактабҳо ва донишгоҳҳо на танҳо маърифати ҳуқуқиро боло мебарад, балки ҳисси ватандӯстӣ ва масъулияти шаҳрвандиро тақвият мебахшад.

Ҷавонони имрӯз бояд донанд, ки Конститутсия на танҳо як ҳуҷҷати расмӣ, балки дастури зиндагии озоду мустақилонаи миллат аст.

Хулоса

Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ин оинаи равшани давлатдорӣ, ваҳдат ва озодии мост.
Он миллати тоҷикро аз вартаи парокандагӣ ба сӯи суботу пешрафт овард.
Бо ифтихор метавон гуфт, ки имрӯз Тоҷикистон таҳти парчами Конститутсия, бо раҳнамоии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ба сӯи фардои обод, озод ва ҳуқуқбунёд қадам мегузорад.

Ҳар як шаҳрванди Тоҷикистон бояд ин ҳуҷҷати муқаддасро эҳтиром кунад, онро биомӯзад ва дар амал татбиқ намояд. Зеро тавре Пешвои миллат фармудаанд:

«Эҳтиром ба Конститутсия, эҳтиром ба давлат ва миллат аст».

Муаллими кафедраи мурофиаи ҷиноятии факултети №2 Академияи ВКД Ҷумҳурии Тоҷикистон Лейтенанти калони милитсия Ҳасензода Олуфтамоҳ